XÂY DỰNG HẠNH PHÚC GIA Đ̀NH
HT. Thích Thắng Hoan
(đăng nhiều kỳ theo báo Chánh Pháp bản giấy cho đến khi trọn tác phẩm)
(kỳ 10, tiếp theo)
2.- MIỆNG H̉A KHÔNG TRANH CĂI: (Khẩu ḥa vô tránh)
Miệng ḥa không tranh cải nghĩa là lời nói phải ḥa hợp không chống đối lẫn nhau, nghĩa là lời nói phải giữ ǵn cho được ôn ḥa nhă nhặn. Bất kỳ trường hợp nào, nếu có điều ǵ thắc mắc cần phải thảo luận, nhưng phải trao đổi trong sự ḥa nhă lễ độ để tránh sự cạnh tranh hơn thua, thù nghịch nhau. Muốn được như vậy, trong một gia đ́nh, chồng vợ, con cái, anh em cần phải theo những luật lệ như sau:
1)-Nhẫn Nhục Để Vượt Qua Mọi Trở Lực:
Theo Phật Giáo, cuộc đời luôn luôn có hai mặt: thiện và ác, tốt và xấu, thạnh và suy, ngày và đêm, nước lớn và nước ṛng. Ḍng đời luôn luôn vô thường biến đổi như ḍng nước chảy và nhờ vô thường biến đổi cho nên con người mới sống cũng như nhờ ḍng nước chảy cho nên ḍng nước không bị hư thối. Cũng v́ ḍng đời vô thường biến đổi cho nên cuộc đời luôn luôn xuất hiện có hai mặt vừa kể ở trên. Chúng ta hiện đang sống trong ḍng đời vô thường biến đổi và trong cuộc đời hai mặt th́ làm sao tránh khỏi những trở lực đắng cay dồn dập đưa đến. Chúng ta cũng v́ sống trong cuộc đời hai mặt và bị cuốn hút theo ḍng đời vô thường biến đổi cho nên luôn luôn gặp rất nhiều ngang trái hơn là gặp nhiều may mắn.
Chúng ta là Phật tử đă biết cuộc đời là như thế th́ phải nên sống theo Hạnh Tùy Duyên. Hạnh Tùy Duyên nghĩa là đời sống của ḿnh khi gặp con nước lớn, gặp nhiều phước lành, nhiều may mắn th́ đừng tự hào buông thả, đừng tiêu hao lăng phí cuộc đời mà phải nên chuẩn bị lúc gặp phải con nước ṛng, gặp phải thời vận suy tàn đắng cay dồn dập; c̣n đời sống của ḿnh khi gặp phải con nước ṛng, gặp lúc thời vận suy tàn, gặp nhiều trở ngại đắng cay th́ cũng đừng thối chí ngả ḷng, phải nhẫn nhục để vượt qua cơn nguy khó th́ nhất định sẽ gặp nước lớn trở lại, sẽ gặp nhiều phước lành, nhiều may mắn tái diễn. Chúng ta đă biết sống theo Hạnh Tùy Duyên nói trên, nghĩa là chúng ta đă chuẩn bị trước tư thế th́ khi gặp phải những hoàn cảnh bất hạnh như đă nói ở trên không bao giờ bị khổ đau tuyệt vọng. Ngược lại chúng ta nếu như không biết sống theo Hạnh Tùy Duyên, nghĩa là không biết chuẩn bị trước tư thế th́ sẽ rước lấy từ thất bại này đến thất bại khác trong cuộc đời.
Những sự kiện trên dạy cho chúng ta rằng ḿnh là người biết sống Hạnh Tùy Duyên khi gặp phải những hoàn cảnh bất hạnh, những trở ngại đắng cay dồn dập mang đến th́ không nên mắng trời trách đất mà ở đây cần phải nhẫn nhục để vượt qua và biết rằng ngày mai trời sẽ sáng trở lại, không nên thối chí ngả ḷng để rồi chính ḿnh phải rước lấy những bất hạnh khổ đau.
2)- Ái Ngữ Trong Việc Đối Xử:
Ái ngữ nghĩa là lời nói thương yêu ngọt ngào. Đôi chồng vợ hằng ngày đối sử với nhau cần phải sử dụng đến ái ngữ. Châm ngôn thường nói: �Lời nói không mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa ḷng nhau.
Làm người ai cũng có lúc lỗi lầm và ai cũng có tự ái cá nhân và không muốn người khác phê b́nh những khuyết điểm của ḿnh. Chồng hay vợ nếu như có những khuyết điểm ǵ và muốn họ sửa đổi th́ phải đối xử với nhau bằng những lời ái ngữ với những nguyên tắc sau đây:
*)- Đừng phê b́nh, đừng sửa chữa chồng hay vợ trước mặt mọi người hoặc trước mặt con cái.
*)- Phải dùng những lời ái ngữ để phê b́nh hay sửa chữa, nghĩa là phải ca ngợi chồng hay vợ 80 phần trăm những hạnh kiểm ưu điểm rồi sau đó nói một cách nhẹ nhàng những khuyết điểm để họ sửa chữa.
*)- Phải nghe tiếng ḷng của họ đừng nghe tiếng nói của họ, nghĩa là khi ḿnh phê b́nh sửa chữa chồng hay vợ, thâm tâm của họ đă biết họ có lỗi, nhưng họ v́ tự ái cá nhân cho nên vẫn cứ cải bướng không chịu nhịn. Lúc đó chồng hay vợ phải lắng nghe khi nhận biết được tiếng ḷng của họ đă ăn năn th́ làm thinh bỏ đi chỗ khác để họ tự động âm thầm sửa chữa, đừng chấp trước những lời cải bướng của họ mà phải đưa đến sự bất an trong gia đ́nh. Chồng hay vợ nếu như chấp trước những lời cải bướng của họ th́ sẽ đưa đến t́nh trạng họ lại trở mặt lỳ lợm không chịu sửa đổi những khuyết điểm theo như ư ḿnh muốn, điều đó đúng với câu tục ngữ : �Nhân cùng tắc biến, vật cùng tắc phản�, nghĩa là con người nếu như dồn họ vào đường cùng th́ họ nghịch biến trở lại chống ḿnh, con vật nếu như dồn nó vào đường cùng th́ nó phản lại cắn ḿnh.
Đây là nguyên tắc ái ngữ để đối xử với nhau cho đẹp ḷng chồng vợ và để cho nhau ḥa hợp sống chung. Đó cũng là những yếu tố trong việc xây dựng hạnh phúc gia đ́nh được bền lâu.
3)-Thắc Mắc Cần Phải Giải Tỏa.
Chồng hay vợ có những thắc mắc ǵ trong gia đ́nh th́ phải trực tiếp tŕnh bày thẳng với nhau mong sớm giải tỏa, đừng để ẩn uất nội kết lâu ngày trong ḷng trở thành ung thư tâm lư. Tâm lư khi bị ung thư về những thắc mắc ẩn uất nội kết th́ khó khăn trong việc trị liệu tâm bệnh cũng như bệnh ung thư tham lam, sân hận, si mê,..v..v.... đă nội kết lâu đời trong tâm hồn con người th́ không dễ ǵ xóa bỏ tận gốc rể. Tâm lư ung thư nói trên cũng là nguyên nhân đưa đến t́nh trạng bất an trong gia đ́nh khó bề ḥa hợp mà gia đ́nh nếu như không thể ḥa hợp th́ việc xây dựng hạnh phúc lâu dài không thể nào thành công tốt đẹp.
Những thắc mắc trong gia đ́nh muốn giải tỏa th́ chồng và vợ phải thực hiện những điều kiện sau đây:
*)- Chồng vợ phải luôn luôn tâm niệm rằng, ḿnh là người cột trụ trong gia đ́nh, là cây đại thọ làm chỗ nương tựa vững chắc và che mát cho các con. Chồng vợ sống chung đừng tạo nên sự rạn nứt với những thắc mắc không đâu khiến đưa đến t́nh trạng bất ḥa trong gia đ́nh gây ảnh hưởng không tốt tâm lư cho con cái. Đôi chồng vợ sống chung hằng ngày cứ măi chạm mặt cách ḷng, nghĩa là hai người thường giáp mặt gặp nhau hằng ngày mà ḷng của hai người cách xa nhau ngàn dặm là hiện tượng tâm hồn của đôi bên không có chút ḥa hợp, t́nh trạng như thế chẳng những gây ảnh hưởng không tốt cho đời sống của chính ḿnh mà c̣n ô nhiễm đến tâm lư của con cái. Theo Tâm Lư Học, chồng vợ mặc dù sống chung với nhau, nhưng tâm hồn của hai người không c̣n tin tưởng với nhau để nương tựa th́ nhất định mỗi người sẽ đi t́m người khác để gởi gắm t́nh cảm và con cái của ḿnh cũng vậy một khi đă mất niềm tin nơi cha mẹ th́ mặc dù sống chung với cha mẹ nhưng với thái độ chạm mặt cách ḷng của cha mẹ, chúng nó cũng sẽ đi t́m ngưới khác bên ngoài để nương tựa. Trong một gia đ́nh sống chung, tâm hồn của mỗi người lại đi theo lối rẻ của mỗi ngă th́ làm sao có được hạnh phúc. Nhằm ngăn ngừa những hiện tượng không tốt xảy đến trong gia đ́nh, phận làm cha mẹ chồng vợ nếu có những thắc mắc ǵ th́ phải nên lập tức cùng nhau giải tỏa ngay, đừng tạo t́nh trạng chạm mặt cách ḷng xảy ra vô t́nh làm mất hạnh phúc cho nhau.
*)- Muốn giải tỏa những thắc mắc nếu có, đôi chồng vợ v́ hạnh phúc chung mỗi người phải có thiện chí giác ngộ thật sự để cùng nhau hóa giải trong sạch tận đáy ḷng những nghi kỵ khiến không c̣n dấu vết trong tâm hồn. Nguyên tắc giải tỏa những thắc mắc, chồng và vợ hai người phải đối diện trực tiếp, phải đặt trên nền tảng xây dựng, phải trao đổi với nhau bằng những lời lẽ ái ngữ, nhằm cải tiến để sống chung mà không phải để hơn thua, trong lời nói.
*)- Sau khi trao đổi giải tỏa xong, chồng vợ kể từ đấy trở về sau xả bỏ tất cả những khuyết điểm đă qua xem như không có chuyện ǵ cả, tuyệt đối không được nhắc đi nhắc lại nhiều lần những lỗi lầm đă được giải tỏa. Đôi chồng vợ nếu như mỗi lần có chuyện ǵ xảy ra cứ măi nhắc lại những lỗi lầm đă qua vô t́nh khơi dậy sóng gió trong gia đ́nh như khơi lại đốm lửa đă tàn mà theo lẽ chúng nó đă tắt rụi từ lâu.
(c̣n tiếp)