Thư ṭa soạn số 90
(tháng 05.2019)
|
Thư ṭa soạn số 90
(tháng 05.2019)
MÂY TRẮNG HỎI ĐƯỜNG QUA
Khuya dậy nghe tiếng dế gáy đâu đó ở vườn sau. Trăng hạ huyền mảnh khảnh phương tây. Bầu trời không mây, trong vắt, như tấm gương ảnh hiện một góc sáng, loang dần lên từ phương đông. Gió nhẹ mơn man cành liễu rũ. Hương thơm từ nhiều loài hoa sau vườn tỏa nhẹ vào cửa sổ để hé. Hai con quạ từ đâu bay về đậu trên cây phong, không gây tiếng động. Nỗi cô liêu bất chợt trùm cả hư không.
Bóng lữ hành về đâu trong gió bụi ngh́n trùng.
Cồn cát, băi hoang, trầm tích muôn vàn dấu chân, đi qua rồi đi lại; dấu sau xóa dấu trước; trùng lặp bao lần trong giông băo, gió chướng.
Có những đêm mưa không nơi trú ẩn, thủng thỉnh từng bước, dẫm trên śnh lầy, băng qua xóm làng yên ngủ. Vội vàng chi, áo này sẽ kịp khô trước b́nh minh.
Trên cô phong đỉnh, đầu chạm trời xanh, chân dẫm mây trắng, mắt đa t́nh phóng nh́n làng mạc xa trong bóng chiều sương khói, thương nhân sinh khổ lụy trong mê lộ đời kiếp, biết hỏi ai con đường! (1)
Niềm cô tịch ngập tràn dưới những bước chân, lừng lững đi vào phố thị.
Giữa chốn phồn hoa, nghe ra tiếng nhạc du dương, êm đềm ru giấc trăm năm.
Mộng b́nh sinh không lưu măi trong linh đinh thế cuộc. Người với ta chung nhịp u mê. Vui th́ cười, buồn th́ khóc. Vọng động t́m nhau buộc/mở dây oan trái. Thấy việc bất nhân không thể không nói. Nh́n người vô t́nh chẳng thể khoanh tay. Bất măn, đấu tranh. Yêu thương, chiếm hữu. Vào tù ra tội, khổ sai tủi nhục một phen đă biết mùi nhân thế. Trong đau khổ cùng tận vẫn nh́n ra vẻ sâu thẳm tịch liêu…
Ai từng đi qua đường mây nổi
Dặm dài xa hút bóng chim bay
Phơ phất chiều hoang sương lạnh núi
Lăng tử canh tàn tỉnh giấc say.
Hương vị cô liêu (2) từ rừng thẳm,
Rót tràn đáy mắt những đêm thâu.
Ngọt ngào tiếng ca bên bờ suối
Mơ màng thức/ngủ mộng liêu trai
Lững thững quay về ghềnh đá bạc
T́m lại mục tử hỏi đường mây
Người đâu tuyệt tích, ai tra vấn
— Mây trắng, phương nào lại chẳng bay.
Không người, không ta, không bờ bến
Tịch mịch đầu non đá đơm hoa
Lặng lẽ xếp lại cuộc đi/đến
Mắt xanh vẫn ngời dặm trùng xa.
________________
(1) H́nh ảnh từ bài thi kệ bốn câu, tương truyền là của Ḥa thượng Bố Đại (? – 916): “Nhất bát thiên gia phạn / Cô thân vạn lư du / Thanh mục đỗ nhân thiểu / Vấn lộ bạch vân đầu.” Bài đă được dịch và phổ biến trong văn học Phật giáo Việt Nam: “B́nh bát cơm ngàn nhà / Thân chơi muôn dặm xa / Mắt xanh trông người thế / Mây trắng hỏi đường qua.” Trong thiền môn khoa nghi cũng có bài thi kệ này, hai câu sau đổi khác: “Nhất bát thiên gia phạn / Cô thân vạn lư du / Kỳ vi sinh tử sự / Giáo hóa độ quần mê.” Tạm dịch thành bài thất ngôn như sau: “Một b́nh bát, khất thực muôn nhà / Đơn thân rảo bước muôn dặm xa / Chỉ có sinh-tử là việc lớn / Tận tụy hóa độ khắp hà-sa” (Vĩnh Hảo, Thư Ṭa Soạn Chánh Pháp số 13, tháng 12.2012).
(2) “Trên tất cả là hương vị cô liêu tuyệt đối. Bởi v́, hương vị của Chánh pháp chính là hương vị cô liêu của sự sống.” (Tuệ Sỹ — “Dẫn vào thế giới văn học Phật giáo”)